استعاره های ACT

(قسمت 2)

استعاره لوله کش

فرض کنید کف خانه فردی پر از آب شده و به همین دلیل به یک لوله کش زنگ می زند. وقتی لوله کش می رسد، صاحب خانه به لوله کش اصرار می کندکه برای توقف نشت آب باید روی لوله هایی که پشت کابینت قرار داردکارکند. اما لوله کش قبول ندارد، چون معتقد است این لوله گاز است. در اینجا لوله کش و صاحب خانه هردو هدف پیامدیکسانی دارند، یعنی توقف نشت آب. به رغم این اشتراک درهدف یک لوله کش مسئولیت پذیر آنچه صاحب خانه می خواهد را انجام نمی دهد. چون معتقد است این لوله گاز است وکار روی آن نه تنها نشت آب را قطع نخواهدکرد بلکه خطرناک بوده و اتلاف وقت و هزینه نیز هست. لوله کش باید فرض کندکه صاحب خانه مهارت هایی برای حل این مسئله ندارد اگر اینطور بود او اصلا به لوله کش زنگ نمی زد. لوله کش توضیح می دهدکه این لوله، لوله آب نیست چون مثلا رنگش سیاه است، یا مثلا به سمت اجاق گاز می رود. او یک تبیین جایگزین می کند مثلا علت نشت آب را سوراخ شدن لوله ایدر پشت آبگرمکن می داند. اگرصاحب خانه باز هم اصرارکندکه لوله کش باید آن لوله پشت کابینت را دستکاری کند لوله کش از کمک کردن به این شیوه خطرناک و بی فایده منصرف می شود.

استعاره پروانه

فرض درمانگر ACT این است که مراجع آنچه برای حرکت به سمت جلو نیاز است را داراست و سعی نمی کند مراجع را از دشواری ها و چالش های رشد رها سازد خیلی وقت ها انسان ها چون دیدن ناراحتی عزیزانشان برایشان دشوار است، سعی می کنند آنها را آسوده ساخته یا درد آنها را تسکین دهند اما این اطمینان دهی یا رهایی از درد و رنج همیشه به سود مراجع نیست. باتن (۲۰۱۱) در این خصوص از استعاره پروانه استفاده می کند وقتی پروانه ای در حال خارج شدن از پیله است، هر چند یک گزینه برای کمک به پروانه این است که به او کمک کنیم تا راحت از پیله خارج شود اما پروانه تنها از طریق تلاش مصرانه و سخت برای خروج از پیله است که قدر تلازم برای پرواز و زنده ماندن در دنیا را به دست می آورد. بنابراین درمانگر  ACTمراجعانش را تسکین نمی دهد بلکه به آنها کمک می کند با چالش هایی که رودررویشان است مواجه شوند.

استعاره دو کوه

در درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد درمانگر و مراجعه مانند دو فردی هستند که در حال بالا رفتن از کوه های مجزایی هستند. بین این دو کوه دره عمیقی وجود دارد. از چشم انداز مراجع که در حال بالا رفتن از کوه است موانعی پیش روست که مانع پیشروی او می شوند. اما از چشم انداز درمانگر که روی کوه دیگری ایستاده پیداست که راهی پیش روی مراجع وجود دارد. اما این تفاوت                                                                               در دید ،از برتری روانشناختی درمانگر نسبت به مراجع ناشی نمی شود بلکه به این خاطر است که درمانگر روی کوه دیگری است و بودن روی یک کوه دیگر چشم انداز متفاوتی به او می دهد که می تواند به مراجع کمک کند. قطعا روی کوهی که درمانگر ایستاده نیز موانع وجود دارد. ممکن است درمانگر پیشینه ای به دشواری مراجع داشته باشد، ممکن است نداشته باشد، اما هنوز باید بیاموزد چگونه موانع خودش را حل و فصل کرده و به سمت جلو حرکت کند.

سربازان در حال رژه

تصور کنید تعدادی سرباز وجود دارد که جلوتان رژه می روند. شما مشغول مشاهده آنها هستید. هر سربازی یک پلاکارد حمل می کند و هر فکری که شما دارید جمله ای است که روی یکی از این پلاکاردها نوشته می شود. برخی از افراد در تبدیل افکار به کلمات مشکل دارند و افکار را به صورت تصاویر می بینند اگر شما اینطور هستید هر تصویر را روی یک پلاکارد که توسط سربازان حمل می شود قرار دهید متمرکز شوید و اجازه بدهید افکارتان با نوشته شدن روی پلاکاردهای حمل شده توسط سربازان بروند.حالا اینجا تکلیفی وجود دارد تکلیف فقط این است که به این رژه نگاه کنید بدون توقف آن و بدون پریدن در این رژه. فرض بر این است شما اجازه می دهید رژه جریان داشته باشد. با این وجود بسیار بعید است که قادر به انجام این کار بدون وقفه یا قطع کردن رژه باشید.گاهی احساس خواهید کرد که رژه متوقف شده است یا شما اصل تمرین را از دست داده اید  یا به مشاهده گر بودن با رژه همراه هستید وقتی چنین اتفاقی میافتد دوست دارم چندین ثانیه به عقب برگردید و ببینید آیا می توانید آنچه درست قبل از این که رژه متوقف شود انجام می دادید را درک کنید؟ حالا مجدد افکارتان را روی پلاکاردها قرار دهید تا این که رژه برای بار دوم قطع شود و به همین ترتیب ادامه دهید. مهمترین نکته توجه به زمانی است که رژه به هر دلیلی قطع می شود و دیدن اینکه آیا می توانید آنچه درست قبل از قطع شدن رژه اتفاق افتاد را درک کنید. هدف این تمرین توجه کردن به زمانی است که یک تغییر روی می دهد نگاه کردن از افکار به جای نگاه کردن به افکار شما تشخیص خواهید دادکه این تغییر زمانی رخ می دهد که رژه متوقف می شود یا شما با رژه رفتن همراه می شوید.

تلخیص: سحر مقدس

منبع: کتاب درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

نویسنده: دکتر راضیه ایزدی و دکتر محمدرضا عابدی (انتشارات جنگل)

سال: 1397

ایمیل: sahar. [email protected]